MARMARA ÜNİVERSİTESİ
ATATÜRK EĞİTİM FAKÜLTESİ
TÜRKÇE EĞİTİMİ BÖLÜMÜ
TÜRKÇE DERS KİTABI İNCELEMELERİ
TEVRAT BALCI 102112022
ALİ BOSTANOĞLU 102112056
TEMA
2006 1-5 TÜRKÇE ÖĞRETİMİ PROGRAMINDA
Metinleri MEB 2006 1-5 Türkçe öğretimi programında bulunan yukarıdaki özelliklere göre, 5. sınıf öğrencisinin yaş düzeyine uygunluk bakımından ve ''çocuk edebiyatı'' dersinde gördüğümüz çocuk edebiyatı ürünlerinde bulunması gereken özellikler açısından inceledik.
Genel olarak metinler Türkçe öğretim programındaki kriterlere, öğrencilerin düzeyine uygunluk göstermektedir ancak buna aykırı olan ve önemli noktaları aşağıda belirttik.
10-11 yaşındaki bir öğrenci somut düşünme becerisinden soyut düşünme becerisine geçiş aşamasındadır. Bu yüzden bu sınıf düzeyinde soyut fikirler somutlaştırılarak verilmelidir. Ayrıca daha çok soyut fikirleri barındıran atasözü ve deyimlere fazla yer verilmemelidir. Bu ders kitabında buna uygun hareket edilmiştir. (Örneğin Adsız Çeşme adlı şiir metninde soyut iyilik kavramı somut çeşme kavramı somutlaştırılmıştır.)
Bu dönemde çocuklar daha çok kahramanı çocuk olan ve çocuğun ailesini konu alan kitapları ve metinleri okumaktan keyif alırlar. (5. temadaki Sufi ile Pufi metni buna örnektir.)
Çocuk kitaplarında kullanılacak kelimelerin bilinen, kolay okunan kelimeler olmasına dikkat edilmelidir. Cümlelerin kısa kurallı ve basit olması okunabilirliği ve zihinde yapılandırmayı kolaylaştırmaktadır. Metinlerde genel olarak bu özelliğe dikkat edilmiştir ortalama 7-8 kelimelik cümleler oluşturulmuştur.
5. sınıf düzeyinde 11 puntonun aşağısında punto kullanılmamalıdır. Buna uygun olarak bu ders kitabında 12 punto ile metinler yazılmıştır.
F. Hüsnü Dağlarca'nın Mustafa Kemal'in Kağnısı adlı şiirde kafiyenin ve akıcılığın az oluşundan dolayı bu şiir çocuğun dünyasına seslenebilecek bir şiir değildir.
Öğrencinin bilemeyeceği kelimelere yer verilmiştir. (Örnek: Yediyordu Elif kağnısını.
Bu kelimeler daha çok Türkçe'nin geçmiş dönemlerine aittir. Yeğniktir inceden inceden.)
Öğrenci bu kelimeleri öğrense de gerçek hayatta kullanılmayacak türde kelimelerdir. Yani söz varlığını zenginleştirecek kelimeler değildir.
Telefonun Tarihi adlı metinde ilk telefonunun nasıl çalıştığı hakkında bilgiler verilmiştir. (Graham Bell’in yaptığı ilk telefon, bugünkünden oldukça farklı bir yapıdaydı. Mıknatıslı bir çubuğa, yalıtımlı iletken bir tel sarılmıştı. Bunun önünde de yumuşak ve ince bir zar bulunuyordu. Bu şekilde yapılmış iki aygıt birbirine bağlanmıştı. Bunlardan birinin önünde konuşulduğu zaman, yumuşak zar titreşiyordu. Bu titreşimin mıknatıslı çubukta oluşturduğu elektrik akımı aradaki hatla diğer aygıta iletiliyordu. Böylece diğer aygıtın zarında da titreşim oluşuyor ve konuşma karşı tarafa aktarılıyordu. Sayfa 69)
Bu kısmı öğrencinin anlaması zordur ve gereksiz ayrıntıdır. Bunun yerine daha çok yaratıcılığı geliştirmede etkili olacak bilgiler sunulabilirdi. MEB mevzuatta yer alan ''Bilişim teknolojilerini etkin kullanmaya teşvik edici olmalıdır.'' ilkesini yerine getirmede yetersiz bir metindir.
Bu metnin yerine bilgisayar ve akıllı telefonlardan birçok gazeteye, dergiye ulaşılabileceği gibi daha çok kullanıma ilişkin bilgiler verilmesi daha uygun olurdu.
Kedilere Ad Koymak adlı şiirde kedilere isim koymanın zorluğundan, her kediye onun özelliğine uygun olacak nitelikte bir isim verilmesi gerektiğinden bahsedilmiştir. İçeriğine bakıldığında, temayı yansıtamadığı açık bir şekilde görülmektedir. ‘Temizlik’ temasına hiç değinilmemiş, ‘Çevre’ teması ile olan bağlantısı ise son derece azdır. Temayla bu denli ilişkisi olmayan bir şiire yer verilmesi bariz bir yanlışlıktır.
TÜRKÇE EĞİTİMİ BÖLÜMÜ
TÜRKÇE DERS KİTABI İNCELEMELERİ
TEVRAT BALCI 102112022
ALİ BOSTANOĞLU 102112056
TEMA
Tema: Asıl konu, temel motif, ana konu (TDK). Yani tema birçok konuyu da barındıran üst başlık,üst konudur.
Beşinci sınıf Türkçe ders kitabında toplam 8 tema bulunmaktadır.
8 temanın ilk dördü zorunlu temalar olan Birey Ve Toplum, Atatürk, Sağlık Ve Çevre, Değerlerimiz temalarıdır.
8 temanın son dört teması ise seçmeli temalar olan Yenilikler Ve Gelişmeler, Güzel Sanatlar, Kurumlar Ve Siyasal Örgütler, Oyun Ve Spor temalarıdır.
Temalar Türkçe öğretim programında bulunan zorunlu ve seçmeli temalardan seçilmiştir.
Türkçe ders kitabında her temada 1 tane bilgilendirici metin, 1 tane öyküleyici metin, 1 tane şiir metni ve 2 tane de serbest okuma metni bulunmaktadır. (Okuma metinleri öyküleyici, bilgilendirici, şiir türlerinden seçilmelidir. 1-5 Türkçe Öğretim Programı.)
Serbest okuma metni dışındaki metinler ana metinlerdir. Ana metinleri öğretmenler işlemekle yükümlüdürler (zorunludur).
8 temanın ilk dördü zorunlu temalar olan Birey Ve Toplum, Atatürk, Sağlık Ve Çevre, Değerlerimiz temalarıdır.
8 temanın son dört teması ise seçmeli temalar olan Yenilikler Ve Gelişmeler, Güzel Sanatlar, Kurumlar Ve Siyasal Örgütler, Oyun Ve Spor temalarıdır.
Temalar Türkçe öğretim programında bulunan zorunlu ve seçmeli temalardan seçilmiştir.
2006, 1-5 TÜRKÇE ÖĞRETİM PROGRAMI
ZORUNLU VE SEÇMELİ TEMALAR TABLOSU
ZORUNLU VE SEÇMELİ TEMALAR TABLOSU
ANA METİN
Türkçe ders kitabında her temada 1 tane bilgilendirici metin, 1 tane öyküleyici metin, 1 tane şiir metni ve 2 tane de serbest okuma metni bulunmaktadır. (Okuma metinleri öyküleyici, bilgilendirici, şiir türlerinden seçilmelidir. 1-5 Türkçe Öğretim Programı.)
Serbest okuma metni dışındaki metinler ana metinlerdir. Ana metinleri öğretmenler işlemekle yükümlüdürler (zorunludur).
2006 1-5 TÜRKÇE ÖĞRETİMİ PROGRAMINDA
Metinlerde bulunması gereken
nitelikler aşağıda verilmiştir.
1. Metinler, Türk millî eğitiminin genel amaçları ve temel ilkelerine uygun olmalıdır.
1. Metinler, Türk millî eğitiminin genel amaçları ve temel ilkelerine uygun olmalıdır.
2. Laik, sosyal ve hukuk devleti anlayışına ters düşen
ifadelere yer verilmemelidir.
3. Metinler millî kültür ve değerlerimize uygun olmalıdır.
4. Metinler Türkçenin güzellik ve inceliklerini yansıtmalı ve
edebî değer taşımalıdır.
5. Metinler bilimsel ve farklı bakış açılarına yönlendirici
olmalıdır.
6. Metinlerde bilimsel hata ve bilimselliğe aykırı ifadeler
bulunmamalıdır.
7. Metinler Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın temel
becerilerini ve kazanımlarını
gerçekleştirecek
nitelikte olmalıdır.
8. Metinlerde insan hak ve özgürlüklerine, demokratik değerlere
ve hukukun üstünlüğüne
aykırı
ögeler yer almamalıdır.
9. Metinlerde siyasi ve ideolojik anlama gelebilecek ifadeler
yer almamalıdır.
10. Metinlerde mantık dokusu ve konu bütünlüğü olmalıdır.
11. Metinler, Türkçenin anlatım zenginliklerini ve
güzelliklerini yansıtmalıdır.
12. Metinlerde öğrencilerin sosyal, zihinsel ve psikolojik
gelişimini olumsuz yönde etkileyebilecek
cinsellik,
karamsarlık, şiddet vb. içeren ögeler yer almamalıdır.
13. Metinler çocuğun yaşına, sınıf seviyesine ve ilgi alanlarına uygun olmalı, çocukta
13. Metinler çocuğun yaşına, sınıf seviyesine ve ilgi alanlarına uygun olmalı, çocukta
merak
uyandırmalı, okuma sevgisi ve alışkanlığı kazandırmalıdır.
14. Metinler, öğrencinin kişisel gelişimine katkıda bulunacak ve
onlara estetik bir
duyarlılık
kazandıracak nitelikte olmalıdır.
15. Metinler öğrencilerin hayal dünyalarını, yaratıcılıklarını
zenginleştirecek ve
öğrencilere
eleştirel bakış açısı kazandıracak nitelikte olmalıdır.
16. Metinlerde yer alan ifadeler anlatım, yazım ve noktalama
yönünden Türkçenin
kurallarına
uygun olmalı, olmayanlar düzeltilmelidir.
17. Metinlerdeki düzenlemelerde Türk Dil
Kurumu Sözlük ve Yazım Kılavuzu’nun son
basımı
esas alınmalıdır.
18. Şiir türündeki metinler öğrenci seviyesine uygun, şiir
dilinin özelliklerini yansıtan,
söz
varlığını zenginleştiren, türünün güzel örneklerinden seçilmelidir.
19. Yabancı dillerden alınmış, dilimize yerleşmemiş kelimeler
yerine Türkçeleri tercih
edilmelidir.
20. Metinlerde düzenleme metnin özünü, anlam bütünlüğünü ve
verilmek istenen mesajı
bozmayacak
şekilde yapılmalıdır.
21. Metinler öğrencinin seviyesi göz önünde bulundurularak söz
varlığını geliştirecek
nitelikte
kelime ve kelime grubu içermelidir.
22. Çeviri metinlerin seçiminde Türkçenin doğru, güzel ve etkili
kullanılmış olmasına
özen
gösterilmelidir.
23. Türkçe dersinin amaçları doğrultusunda seçilen
bilgilendirici metinlerde bilgi,
doğrudan verilebileceği gibi öyküleyici anlatım yoluyla da verilebilir.
Metinleri MEB 2006 1-5 Türkçe öğretimi programında bulunan yukarıdaki özelliklere göre, 5. sınıf öğrencisinin yaş düzeyine uygunluk bakımından ve ''çocuk edebiyatı'' dersinde gördüğümüz çocuk edebiyatı ürünlerinde bulunması gereken özellikler açısından inceledik.
İNCELEMELERİMİZDE ÖNE ÇIKAN DEĞERLENDİRMELER VE SONUÇLAR
Metinlerdeki Sözcük sayılarına ve paragraflara baktığımız zaman aynı metin türleri içinde paralellik görülüyor. Metinlerdeki sözcük sayıları ve paragraf sayıları ile ilgili hazırladığımız aşağıdaki tabloda bu açıkça görülmektedir.
Metnin Adı
|
Metnin Türü
|
Sözcük Sayısı
|
Paragraf Sayısı
|
|
1.Tema:
Toplum ve Birey
|
||||
Üç Soru
|
Öyküleyici
|
474
|
13
|
|
Adsız Çeşme
|
Şiir
|
92
|
||
Beden Dilimiz
|
Bilgilendirici
|
481
|
7
|
|
2.Tema:
Atatürk
|
||||
Atatürk Parkı’na Gezi
|
Öyküleyici
|
396
|
14
|
|
Mustafa Kemal’in
Kağnısı
|
Şiir
|
205
|
||
Nasıl Okurdu?
|
Bilgilendirici
|
306
|
9
|
|
3.Tema:
Sağlık ve Çevre
|
||||
Kedilere Ad Koymak
|
Şiir
|
106
|
||
Haydi Banyoya
|
Bilgilendirici
|
258
|
8
|
|
Çöpçü Martı
|
Öyküleyici
|
350
|
12
|
|
4.Tema:
Değerlerimiz
|
||||
Fatih’ten Hikâyeler
|
Öyküleyici
|
315
|
7
|
|
Sözlü Geleneğimiz
|
Bilgilendirici
|
415
|
8
|
|
Bu Vatan Kimin?
|
Şiir
|
124
|
||
5.Tema:
Yenilik ve Gelişmeler
|
||||
Var Mı?
|
Şiir
|
135
|
||
Telefonun Tarihi
|
Bilgilendirici
|
424
|
12
|
|
Bekledim Gece Oldu
|
Öyküleyici
|
556
|
14
|
|
6.Tema:
Güzel Sanatlar
|
||||
Ebrucu
|
Öyküleyici
|
355
|
8
|
|
Bir Kuşun Resmini
Yapmak İçin
|
Şiir
|
171
|
||
Bir Çizgi Bin Dünya:
Çizgi Karakterler
|
Bilgilendirici
|
272
|
8
|
|
7.Tema:
Kurumlar ve Sosyal Örgütler
|
||||
Türk Kültür Sisteminde
Vakfın Yeri
|
Bilgilendirici
|
436
|
6
|
|
Kızılay
|
Şiir
|
92
|
||
Bando Takımı
|
Öyküleyici
|
510
|
17
|
|
8.Tema:
Oyun ve Spor
|
||||
Bastım, Bastım,
Gölgene Bastım!
|
Öyküleyici
|
526
|
16
|
|
Soğanlı Bebekleri
|
Bilgilendirici
|
380
|
10
|
|
Oyun Günlüğü
|
Şiir
|
93
|
||
TOPLAM
|
24
Metin
|
Öyküleyici 8
Bilgilendirici 8
Şiir 8
|
8146
|
163
|
Genel olarak metinler Türkçe öğretim programındaki kriterlere, öğrencilerin düzeyine uygunluk göstermektedir ancak buna aykırı olan ve önemli noktaları aşağıda belirttik.
10-11 yaşındaki bir öğrenci somut düşünme becerisinden soyut düşünme becerisine geçiş aşamasındadır. Bu yüzden bu sınıf düzeyinde soyut fikirler somutlaştırılarak verilmelidir. Ayrıca daha çok soyut fikirleri barındıran atasözü ve deyimlere fazla yer verilmemelidir. Bu ders kitabında buna uygun hareket edilmiştir. (Örneğin Adsız Çeşme adlı şiir metninde soyut iyilik kavramı somut çeşme kavramı somutlaştırılmıştır.)
Bu dönemde çocuklar daha çok kahramanı çocuk olan ve çocuğun ailesini konu alan kitapları ve metinleri okumaktan keyif alırlar. (5. temadaki Sufi ile Pufi metni buna örnektir.)
Çocuk kitaplarında kullanılacak kelimelerin bilinen, kolay okunan kelimeler olmasına dikkat edilmelidir. Cümlelerin kısa kurallı ve basit olması okunabilirliği ve zihinde yapılandırmayı kolaylaştırmaktadır. Metinlerde genel olarak bu özelliğe dikkat edilmiştir ortalama 7-8 kelimelik cümleler oluşturulmuştur.
5. sınıf düzeyinde 11 puntonun aşağısında punto kullanılmamalıdır. Buna uygun olarak bu ders kitabında 12 punto ile metinler yazılmıştır.
F. Hüsnü Dağlarca'nın Mustafa Kemal'in Kağnısı adlı şiirde kafiyenin ve akıcılığın az oluşundan dolayı bu şiir çocuğun dünyasına seslenebilecek bir şiir değildir.
Öğrencinin bilemeyeceği kelimelere yer verilmiştir. (Örnek: Yediyordu Elif kağnısını.
Bu kelimeler daha çok Türkçe'nin geçmiş dönemlerine aittir. Yeğniktir inceden inceden.)
Öğrenci bu kelimeleri öğrense de gerçek hayatta kullanılmayacak türde kelimelerdir. Yani söz varlığını zenginleştirecek kelimeler değildir.
Telefonun Tarihi adlı metinde ilk telefonunun nasıl çalıştığı hakkında bilgiler verilmiştir. (Graham Bell’in yaptığı ilk telefon, bugünkünden oldukça farklı bir yapıdaydı. Mıknatıslı bir çubuğa, yalıtımlı iletken bir tel sarılmıştı. Bunun önünde de yumuşak ve ince bir zar bulunuyordu. Bu şekilde yapılmış iki aygıt birbirine bağlanmıştı. Bunlardan birinin önünde konuşulduğu zaman, yumuşak zar titreşiyordu. Bu titreşimin mıknatıslı çubukta oluşturduğu elektrik akımı aradaki hatla diğer aygıta iletiliyordu. Böylece diğer aygıtın zarında da titreşim oluşuyor ve konuşma karşı tarafa aktarılıyordu. Sayfa 69)
Bu kısmı öğrencinin anlaması zordur ve gereksiz ayrıntıdır. Bunun yerine daha çok yaratıcılığı geliştirmede etkili olacak bilgiler sunulabilirdi. MEB mevzuatta yer alan ''Bilişim teknolojilerini etkin kullanmaya teşvik edici olmalıdır.'' ilkesini yerine getirmede yetersiz bir metindir.
Bu metnin yerine bilgisayar ve akıllı telefonlardan birçok gazeteye, dergiye ulaşılabileceği gibi daha çok kullanıma ilişkin bilgiler verilmesi daha uygun olurdu.
Kedilere Ad Koymak adlı şiirde kedilere isim koymanın zorluğundan, her kediye onun özelliğine uygun olacak nitelikte bir isim verilmesi gerektiğinden bahsedilmiştir. İçeriğine bakıldığında, temayı yansıtamadığı açık bir şekilde görülmektedir. ‘Temizlik’ temasına hiç değinilmemiş, ‘Çevre’ teması ile olan bağlantısı ise son derece azdır. Temayla bu denli ilişkisi olmayan bir şiire yer verilmesi bariz bir yanlışlıktır.
1. TEMA: BİREY VE TOPLUM
Bu temadaki ana metinlerde genel olarak bireyin toplumla iyi ilişkiler içinde olması gerektiği işlenmiştir.
BİRİNCİ METİN: ÜÇ SORU - TOLSTOY
''En uygun zaman hangisidir, en gerekli kişi kimdir ve yapılması gereken en önemli iş nedir diye bir kralın aklına üç soru takılır. Kral ülkenin her tarafına haber salar. Üç sorunun cevabını ise metnin sonunda ağaç kovuğunda yaşayan bilgeden bizzat kendisi öğrenir. ''
Öyküleyici türde yazılmış bir metindir.
Öğrencilerin ilgisini çekebilecek bir içerik vardır.
Kralın yaşlı Bilge ile diyalogları ilgiyi canlı tutmak adına önemlidir.
Resimler metnin içeriğini yansıtmada başarılıdır.
Metnin en önemli işlevi soyut kavramlar olan şu anın (şimdiki zamanın) değeri ve iyilik yapmanın somutlaştırılmış olmasıdır. (Sayfa 13 son paragraf.)
İKİNCİ METİN: ADSIZ ÇEŞME - H. ÂLİ YÜCEL
Şiir türünde yazılmıştır.Didaktik ve pastoral şiir türü özelliklerine sahiptir.
Bu şiirde soyut iyilik kavramı somut çeşme kavramı ile somutlaştırılarak verilmiştir.
İç kafiyelerle çocukların hoşuna gidebilecek bir akıcılık sağlanmıştır. (Tekerleme gibi.)
Son 4 dizede emredici anlatımla öğüt verilmesi tek olumsuz yönüdür. Mesajı öğrencinin kendisi bulması daha uygun olurdu.
Resim şiirin içeriğini yansıtmaktadır. Ancak gerçek hayattan alınmış, kültürümüzün güzel mimari özelliklerini yansıtan bir resim ya da fotoğraf konulsaydı daha işlevsel olurdu.
Öğrencilere dil zevkini tattıracak ve şiiri sevdirebilecek bir şiirdir.
ÜÇÜNCÜ METİN: BEDEN DİLİMİZ - SEVİLAY ATMACA
Bilgilendirici metin türünde yazılmıştır.
Beden diliyle genel bilgiler sunulmuştur.
İçerik öğrencinin gerçek hayatından örneklendirilmiştir. (Sayfa 15)
Resimler içeriği yansıtmada başarılıdır.
Sözcükler gerçek anlamıyla kullanılmıştır bu da bilgilendirici metnin dil özelliklerine uygundur. Ancak bazı yerlerde çok uzun cümlelere yer verilmiştir. ( Sayfa 17'de, 22 kelimelik cümle.)
2. TEMA: ATATÜRK
Tema boyunca metinlerde Atatürk'ün 'yurtta sulh cihanda sulh' ilkesiyle hareket ettiği, çok kitap okuduğu işlenmiştir.
Şiir metni dışındaki metinlerde görseller gerçek hayattan alınmıştır.
Öyküleyici metin türünde yazılmıştır.
''Avustralya'nın Canbera kentinde Atatürk Parkı'nın olduğundan ve bunun Atatürk'ün tüm insanlara (Anzaklar'a dahi) insancıl gözle bakmasının sonucu olduğundan bahsedilmiştir.''
Çocuk edebiyatı yazarlarından Gülten Dayıoğlu'nun ''Kangurular Ülkesi Avustralya'ya Yolculuk '' adlı kitabından alınmıştır.
Milli ve ahlaki değerler yansıtılmıştır.
Bu metinde özellikle tüm insanlara hoşgörü ile bakma alışkanlığı kazandırılmaya çalışılmıştır.
İKİNCİ METİN: MUSTAFA KEMAL'İN KAĞNISI
F. HÜSNÜ DAĞLARCA
Şiir türünde yazılmıştır.
Epik (kahramanlık) konular işlenmiştir.
Şiirde kafiyenin ve akıcılığın az oluşundan dolayı çocuğun dünyasına seslenebilecek bir şiir değildir.
Öğrencinin bilemeyeceği kelimelere yer verilmiştir. (Örnek: Yediyordu Elif kağnısını.
Yeğniktir inceden inceden.)
Resimler kara kalem çalışmasıdır. Bu resimleri öğrenciler anlamlandırmak için resimlere daha fazla dikkatlice bakmak durumundadır. Dikkat edilen bir resim de daha çok kalıcı olacaktır.
Serbest şekilde yazılmış, kafiyesi az, devrik cümlelerden oluştuğu için öğrencinin hoşuna gidebilecek bir şiir değildir.
ÜÇÜNCÜ METİN: NASIL OKURDU? - CEMİL SÖNMEZ
Bilgilendirici metin türünde yazılmıştır.
Görsellerin hepsinin gerçek hayattan alınması, Atatürk'ün yakınlarına söylediği sözlere yer verilmesi öğrencinin hayatla bağ kurması açısından önemlidir.
Metinde Atatürk'ün çok uzun süre (...saatlerce hatta günlerce kitap okurdu.) kitap okuduğundan sıkça bahsedilmiştir.
Atatürk kitap okurken önemli yerleri çizer, not alırdı gibi ifadelerle okurken not almanın önemi vurgulanmıştır.
Bu temada çevreye karşı duyarlı olmak, temizlik ve suyun tarihsel kullanım süreci işlenmektedir.
BİRİNCİ METİN: ÇÖPÇÜ MARTI - AHMET UYSAL
Öyküleyici türde yazılmış bir metindir.
İKİNCİ METİN: KEDİLERE AD KOYMAK - THOMAS STEARNS ELİOT
ÜÇÜNCÜ METİN: HAYDİ BANYOYA - GÖKHAN TOK
Resimler zayıf ve içerikle uyumlu değildir. (Başlığın hemen altında bulunan resim konuyu kuşatıcı, kültürümüzü yansıtan bir resim değildir.)
İKİNCİ METİN: SÖZLÜ GELENEĞİMİZ - MELİKE GÜNYÜZ
ÜÇÜNCÜ METİN: BU VATAN KİMİN? - ORHAN ŞAİK GÖKYAY
5. TEMA: YENİLİKLER VE GELİŞMELER
Bu temada teknolojik gelişmeler, bireyin kendisini geliştirmesi, keşifler ve icatlar işlenmektedir.
BİRİNCİ METİN: VAR MI? - ÜMİT UNCA
Didaktik türde yazılmış bir şiir metnidir.
Şiirde içerik olarak insanoğlunun yaptığı keşif ve icatlarla geliştiği anlatılmaktadır. Ancak şiirin başlığına baktığımız zaman '' Var Mı?'' şiirin içeriği hakkında bir fikir vermemektedir.
Resimler içerikle uyumludur. ( Örneğin, uçak, denizaltı resmi)
Farklı cümle türlerinin, ikilemelerin, kafiyelerin çok kullanılmış olması şiirde akıcılığı sağlamış, tekdüzeliği kırmıştır. Bu da öğrencinin ilgisini çekmesine, hoşuna gitmesine katkı sağlayacaktır.
''Ulak, papirüs, parşömen, kaşif, mucit'' gibi bilinmeyen kelimelerin şiire yedirilmesi öğrencinin söz varlığının zenginleşmesini sağlayacaktır.
İKİNCİ METİN: TELEFONUN TARİHİ - NURAL BİRDEN
Bilgilendirici metin türünde yazılmıştır.
İnsanların tarih boyunca farklı yollarla iletişim kurdukları anlatılmaktadır. (Ateşle, güvercinle, postayla, telgrafla, telefonla.)
İlk telefonunun nasıl çalıştığı hakkında bilgiler verilmiştir. (Sayfa 69). Bu kısmı öğrencinin anlaması zordur ve gereksiz ayrıntıdır. Bunun yerine daha çok yaratıcılığı geliştirmede etkili olacak bilgiler sunulabilirdi.
Telefonun tarihi seyrini gösteren gerçek görsellerden yararlanılmıştır. Resimler daha güncel olabilirdi.
MEB mevzuatta yer alan ''Bilişim teknolojilerini etkin kullanmaya teşvik edici olmalıdır.'' ilkesini yerine getirmede yetersiz bir metindir.
Bu metnin yerine bilgisayar ve akıllı telefonlardan birçok gazeteye, dergiye ulaşılabileceği gibi daha çok kullanıma ilişkin bilgiler verilmesi daha uygun olurdu.
ÜÇÜNCÜ METİN: BEKLEDİM GECE OLDU MEVLÂNA İDRİS ZENGİN
Öyküleyici türde yazılmış bir metindir.
M. İdris Zengin'in Sufi ile Pufi adlı kitabından düzenlenerek alınmıştır.
Metinde babasının Sufi ile Pufi'ye mors alfabesini öğretmesi anlatılmaktadır.
Metnin kahramanlarının çocuk olması ve aileyi de içermesi nedeniyle çocukların ilgisini çekmede başarılı olabilecek bir metindir.
Babasının mors alfabesiyle tahtaya yazdığı cümleyi çözen Pufi her gece bunun karşılığında ödül almaktadır. Bu nedenle başlık içeriği uygundur.
Bu metinle öğrencinin yeni şeyler öğrenme isteğini artırmak amaçlanmıştır.
Resimler metnin içeriğini yansıtmaktadır.
6. TEMA: GÜZEL SANATLAR
Bu temada çizgi film, ebru ve resim sanatı işlenmiştir.
BİRİNCİ METİN: EBRUCU - HATİCE IŞILAK
Öyküleyici türde yazılmış bir metindir.
İçerik, gerçek hayattan alınan fotoğraflarla daha anlaşılır hale getirilmiştir.
Ebru sanatının nasıl yapıldığı öyküleyici anlatımla tanıtılmaya çalışılmıştır.
Ebru sanatıyla ilgili anlamı bilinmeyecek kelime vardır. (Örneğin: Battal ebru.)
İKİNCİ METİN: BİR KUŞUN RESMİNİ YAPMAK İÇİN
JACQUES PREVERT
Didaktik ve pastoral özellikler taşıyan bir şiirdir.
Dizelerin hemen solunda resimlerin verilmesi şiirin daha anlaşılır kılmıştır.
Şiir, hem kuş kafesi çizmeyi hem de kuşun o kafese girmesini olay olay anlatmaktadır. Resim çizmenin belli bir sırayla olduğu vurgulanmıştır.
Şiirin bazı yerlerinde ritm sağlanmıştır ancak bazı yerlerinde de ihmal edilmiştir.
Bazı yerlerinde emredici anlatım kullanılması olumsuz yönüdür. ( Örnek: Yılmayacaksın,
Bekleyeceksin. Yıllarca bekleyeceksin gerekirse.)
ÜÇÜNCÜ METİN: BİR ÇİZGİ DÜNYA: ÇİZGİ KARAKTER
NERİMAN GÖKÇEGÖZ KARATEKİN
Bilgilendirici metin türünde yazılmıştır.
İlk paragrafta öğrencinin kendisini bir çizgi film karakteri yerine koymasını ister ve böylece birçok şeyi yapabildiklerini anlatılıp öğrencilerin metne ilgisi çekilir.
Çizgi film karakterinin nasıl oluşturulduğu sırayla açıklanır ve açıklamaların bitişiğinde çizimler ve resimler yer alır. Bu öğrencilerin metni anlamasını kolaylaştırmaktadır.
5. sınıf öğrencileri çizgi film çağında oldukları için öğrencilerin ilgisini çekebilecek onların hoşuna gidebilecek bir metindir.
7. TEMA: KURUMLAR VE SOSYAL ÖRGÜTLER
Bu temeda vakıf sistemi, Kızılay'ın önemi ve bando takımı işlenmiştir.
BİRİNCİ METİN: TÜRK KÜLTÜR SİSTEMİNDE VAKFIN YERİ - ALPARSLAN DURMUŞ
İKİNCİ METİN: KIZILAY - ALİ HALLAÇ
ÜÇÜNCÜ METİN: BANDO TAKIMI - MUZAFFER İZGÜ
8. TEMA: OYUN VE SPOR
Bu temada çeşitli oyun türleri işlenmiştir.
BİRİNCİ METİN: BASTIM, BASTIM, GÖLGENE BASTIM! - AYLA ABAK
İKİNCİ METİN:SOĞANLI BEBEKLERİ - MELDA ÖZDEMİR
''En uygun zaman hangisidir, en gerekli kişi kimdir ve yapılması gereken en önemli iş nedir diye bir kralın aklına üç soru takılır. Kral ülkenin her tarafına haber salar. Üç sorunun cevabını ise metnin sonunda ağaç kovuğunda yaşayan bilgeden bizzat kendisi öğrenir. ''
Öyküleyici türde yazılmış bir metindir.
Öğrencilerin ilgisini çekebilecek bir içerik vardır.
Kralın yaşlı Bilge ile diyalogları ilgiyi canlı tutmak adına önemlidir.
Resimler metnin içeriğini yansıtmada başarılıdır.
Metnin en önemli işlevi soyut kavramlar olan şu anın (şimdiki zamanın) değeri ve iyilik yapmanın somutlaştırılmış olmasıdır. (Sayfa 13 son paragraf.)
İKİNCİ METİN: ADSIZ ÇEŞME - H. ÂLİ YÜCEL
Şiir türünde yazılmıştır.Didaktik ve pastoral şiir türü özelliklerine sahiptir.
Bu şiirde soyut iyilik kavramı somut çeşme kavramı ile somutlaştırılarak verilmiştir.
İç kafiyelerle çocukların hoşuna gidebilecek bir akıcılık sağlanmıştır. (Tekerleme gibi.)
Son 4 dizede emredici anlatımla öğüt verilmesi tek olumsuz yönüdür. Mesajı öğrencinin kendisi bulması daha uygun olurdu.
Resim şiirin içeriğini yansıtmaktadır. Ancak gerçek hayattan alınmış, kültürümüzün güzel mimari özelliklerini yansıtan bir resim ya da fotoğraf konulsaydı daha işlevsel olurdu.
Öğrencilere dil zevkini tattıracak ve şiiri sevdirebilecek bir şiirdir.
ÜÇÜNCÜ METİN: BEDEN DİLİMİZ - SEVİLAY ATMACA
Bilgilendirici metin türünde yazılmıştır.
Beden diliyle genel bilgiler sunulmuştur.
İçerik öğrencinin gerçek hayatından örneklendirilmiştir. (Sayfa 15)
Resimler içeriği yansıtmada başarılıdır.
Sözcükler gerçek anlamıyla kullanılmıştır bu da bilgilendirici metnin dil özelliklerine uygundur. Ancak bazı yerlerde çok uzun cümlelere yer verilmiştir. ( Sayfa 17'de, 22 kelimelik cümle.)
2. TEMA: ATATÜRK
Tema boyunca metinlerde Atatürk'ün 'yurtta sulh cihanda sulh' ilkesiyle hareket ettiği, çok kitap okuduğu işlenmiştir.
Şiir metni dışındaki metinlerde görseller gerçek hayattan alınmıştır.
BİRİNCİ METİN: ATATÜRK PARKI'NA GEZİ
GÜLTEN DAYIOĞLU
Öyküleyici metin türünde yazılmıştır.
''Avustralya'nın Canbera kentinde Atatürk Parkı'nın olduğundan ve bunun Atatürk'ün tüm insanlara (Anzaklar'a dahi) insancıl gözle bakmasının sonucu olduğundan bahsedilmiştir.''
Çocuk edebiyatı yazarlarından Gülten Dayıoğlu'nun ''Kangurular Ülkesi Avustralya'ya Yolculuk '' adlı kitabından alınmıştır.
Milli ve ahlaki değerler yansıtılmıştır.
Bu metinde özellikle tüm insanlara hoşgörü ile bakma alışkanlığı kazandırılmaya çalışılmıştır.
İKİNCİ METİN: MUSTAFA KEMAL'İN KAĞNISI
F. HÜSNÜ DAĞLARCA
Şiir türünde yazılmıştır.
Epik (kahramanlık) konular işlenmiştir.
Şiirde kafiyenin ve akıcılığın az oluşundan dolayı çocuğun dünyasına seslenebilecek bir şiir değildir.
Öğrencinin bilemeyeceği kelimelere yer verilmiştir. (Örnek: Yediyordu Elif kağnısını.
Yeğniktir inceden inceden.)
Resimler kara kalem çalışmasıdır. Bu resimleri öğrenciler anlamlandırmak için resimlere daha fazla dikkatlice bakmak durumundadır. Dikkat edilen bir resim de daha çok kalıcı olacaktır.
ÜÇÜNCÜ METİN: NASIL OKURDU? - CEMİL SÖNMEZ
Bilgilendirici metin türünde yazılmıştır.
Görsellerin hepsinin gerçek hayattan alınması, Atatürk'ün yakınlarına söylediği sözlere yer verilmesi öğrencinin hayatla bağ kurması açısından önemlidir.
Metinde Atatürk'ün çok uzun süre (...saatlerce hatta günlerce kitap okurdu.) kitap okuduğundan sıkça bahsedilmiştir.
Atatürk kitap okurken önemli yerleri çizer, not alırdı gibi ifadelerle okurken not almanın önemi vurgulanmıştır.
3. TEMA: SAĞLIK VE ÇEVRE
Bu temada çevreye karşı duyarlı olmak, temizlik ve suyun tarihsel kullanım süreci işlenmektedir.
BİRİNCİ METİN: ÇÖPÇÜ MARTI - AHMET UYSAL
Öyküleyici türde yazılmış bir metindir.
Duyarlı
bir martının, doğup büyüdüğü kumsalın fırtına sonrasında kirlenmesiyle oluşan
kötü görüntüyü düzeltmek; kumsalı temiz ve güzel haline getirmek için verdiği
çaba anlatılmaktadır,
Metin,
içerik yönünden öğrencilerin seviyesine uygun ve temayı yansıtmada son derece
başarılıdır.
Görsel
unsurlar metinle uyumlu olacak şekilde verilmiş; ayrıca konunun anlaşılmasında,
yorumlanmasında ve öğrencilerin ilgisini çekmede başarılı olmuştur.
Metin;
yaşadığımız çevreye karşı duyarlı ve
sorumluluk sahibi bir birey olma,
zorluklar karşısında yılmadan mücadele etme, iş birliği, fedakarlık gibi
öğrencilerin kişisel gelişimine katkıda bulunacak ve onlara estetik bir
duyarlılık kazandıracak niteliktedir.
Metin, günlük hayatla bağlantılıdır ve
uygulanabilirlik açısından uygundur.
Anlamlarını
metinle beraber öğrenebilecekleri kelime sayısı çok azdır. Bu da söz varlığını
geliştirmede yetersiz kaldığını göstermektedir.
Didaktik türde
yazılmış bir şiir metnidir.
Şiirde; kedilere
isim koymanın zorluğundan, her kediye onun özelliğine uygun olacak nitelikte
bir isim verilmesi gerektiğinden bahsedilmiştir.
Şiirin içeriğine bakıldığında, temayı
yansıtamadığı açık bir şekilde görülmektedir. ‘Temizlik’ temasına hiç
değinilmemiş, ‘Çevre’ teması ile olan bağlantısı ise son derece azdır.
Samimi ve
akıcı bir dil kullanılması, bol bol örnek verilmesi , kafiye uyumu gibi
unsurlar öğrencilerin şiire karşı olumlu bir tutum sergilemesini sağlayacak
niteliktedir. (Desem ki “Üç farklı adı olmalı her kedinin, herhalde benim
delirdiğimi düşünürsünüz. )
Şiir,
öğrencilerde okuma isteği oluşturması, Türkçe’nin anlatım zenginliklerini ve
güzelliklerini yansıtması bakımından başarılıdır.
Fotoğraflar içeriği başarıyla yansıtmıştır.
ÜÇÜNCÜ METİN: HAYDİ BANYOYA - GÖKHAN TOK
Bilgilendirici metin
türünde yazılmıştır.
Metinde, suyun
eski dönemlerden beri insan hayatında çok önemli bir yeri olduğu, tarihsel
süreçteki kullanım alanı kısaca anlatılmış, günümüz modern hayatıyla eski
dönemlerdeki ‘‘banyo’’ kavramının karşılaştırılarak nasıl değiştiği
anlatılmıştır.
Konunun
işlenişinde, aynı dönemde okutulan diğer derslerle ilişkisi göz önünde bulundurulmuştur.
(Eskiden buüyük
kentler, önemli uygarlıklar hep su kıyısına kurulurdu. Böylece kent halkı,
gereksinim duyduğu suya kolayca erişirdi. içmek, bitkileri sulamak ya da
gemileri yüzdürmek icin.) ( Sosyal Bilgiler )
( Günümüzde
sık yıkanmanın, yalnızca güzel kokmak için değil, sağlığımız
için de
gerekli olduğunu biliyoruz. Salgın hastalıklarla mücadele, kendimizi
temiz
tutmaktan geçiyor. ) ( Fen Bilgisi )
Metinler milli
kültür ve değerlerimizi öğreticidir.
( Orta
Asya’dan su kaynakları açısından oldukça zengin olan Anadolu’ya
göç eden
Türkler için burası hamamlar, çeşmeler ve ılıcalar ülkesiydi. Hamam,
yalnızca bir
yıkanma yeri değildi. Kişilerin topluca bir arada bulundu-
ğu toplumsal
bir yer olarak da önemliydi. )
Metin
öğrencilerin seviyesine uygun, günlük
hayatla bağlantılı olarak ele alınmıştır.
(Günümüzün
modern hayatı, banyoların görünümünü de değiştirdi. Artık
banyolarımızda
duşlar var. Duş hem banyoda az yer kaplıyor hem de yıkanmaya
ayrılan
zamanı kısaltıyor. Evden çıkmadan önce duşta geçirilen beş dakika
insanı
toplumsal yaşama hazırlıyor.)
Resimler zayıf ve içerikle uyumlu değildir. (Başlığın hemen altında bulunan resim konuyu kuşatıcı, kültürümüzü yansıtan bir resim değildir.)
4. TEMA: DEĞERLERİMİZ
Bu temada
kültürel değerlerimiz arasından Fatih Sultan Mehmet’in hayatından kısa
hikayeler, türkülerimiz ve vatan sevgisi işlenmektedir.
BİRİNCİ METİN: FATİH'TEN HİKAYELER - ENVER NACİ GÖKŞEN
Öyküleyici türde yazılmış bir metindir.
Fatih Sultan Mehmet’in hayatıyla ilgili, güzel
örneklik içeren ancak gerçekliği tam olarak bilinmeyen üç tane kısa hikaye anlatılmıştır.
Konunun
işlenişinde, aynı ve üst dönemlerdede okutulan diğer derslerle ilişkisi göz
önünde bulundurulmuştur. ( 7. Sınıf Türk
Tarihine Yolculuk Ünitesi ) ( Sosyal Bilgiler )
Metin
öğrencilerin seviyesine ve ilgi alanlarına uygundur. ( Öğrenci kıssadan hisseli
hikayelere ilgi duyar. Kendi ecdadını anlatan bir hikaye öğrencinin ilgisini
çeker. )
Fotoğraflar metnin içeriğini yanıstmada başarılıdır.
Metin;
Alçakgönüllük, büyüklere saygı, cömertlik, adalet gibi öğrencinin kişisel gelişimine katkıda bulunacak ve onlara estetik bir
duyarlılık kazandıracak niteliktedir.
Metin, milli
kültür ve değerlerimizi öğreticidir.
İKİNCİ METİN: SÖZLÜ GELENEĞİMİZ - MELİKE GÜNYÜZ
Bilgilendirici metin
türünde yazılmıştır.
Kültürel özelliklerimizi
nesilden nesile aktarmamızı sağlayan sözlü
gelenek
ürünlerimizden biri olan türkülerimizin özelliklerinden, oluşumundan ve
işlevinden bahsedilmiştir.
Metin,
içerik yönünden öğrencilerin seviyesine uygun ve temayı yansıtmada son derece
başarılıdır. ( Metin, sadece bu kitap için yazılmıştır. )
Metin, milli
kültür ve değerlerimizi öğreticidir. Ayrıca Kültürümüzün gelişmesini ve
devamlılığını sağlayacak şekilde işlenmiştir.
Metinde bol
bol örnekleme, tanımlama, açıklama yapılarak verilmek istenen mesajın
öğrenciler tarafından anlaşılması kolaylaştırılmıştır.
(Kültürel
kimliğimizin önemli değerlerinden olan türkülerimizin nesilden nesile aktarı
lmasında
bizler de üzerimize düşen görevleri yerine getirmeliyiz. Onların korunması,
aktarılması
ve derlenmesi konusunda çalışmalarda bulunmalı, bu geniş hazinemizden
türküler öğrenip
söylemeliyiz.)
Resimler, içeriği yansıtmada ve tamamlamada yetersiz kalmıştır.
Bu temada
kültürel değerlerimiz arasından Fatih Sultan Mehmet’in hayatından kısa
hikayeler, türkülerimiz ve vatan sevgisi işlenmiştir.
ÜÇÜNCÜ METİN: BU VATAN KİMİN? - ORHAN ŞAİK GÖKYAY
Epik şiir
türünde yazılmıştır.
Soyut ‘Vatan’
kavramı ‘‘Toprağın kara bağrında, sıra dağlar gibi duranlarındır.’’ ‘‘Hudutlarda
gaza bayraklarından, alnına ışıklar vurunlarındır.’’ gibi ifadelerle somutlaştırılarak
verilmiştir.
Metnin en
önemli işlevi öğrencilere vatan bilinci ve sevgisi aşılamasıdır.
Görsel
unsurlar şiirin içeriğini yansıtmaktadır.( Bayrak ve Çanakkale şehitliği anıtının,
şiirin en başında verilmesi metni daha anlaşılır kılacak ve öğrencilerin
dikkatini çekecek niteliktedir. )
Şiirde yer
alan ‘‘hudut, gaza, cephe, namlu, hasm’’ gibi kelimeler öğrencinin söz varlığının zenginleşmesini
sağlayacak niteliktedir.
5. TEMA: YENİLİKLER VE GELİŞMELER
Bu temada teknolojik gelişmeler, bireyin kendisini geliştirmesi, keşifler ve icatlar işlenmektedir.
BİRİNCİ METİN: VAR MI? - ÜMİT UNCA
Didaktik türde yazılmış bir şiir metnidir.
Şiirde içerik olarak insanoğlunun yaptığı keşif ve icatlarla geliştiği anlatılmaktadır. Ancak şiirin başlığına baktığımız zaman '' Var Mı?'' şiirin içeriği hakkında bir fikir vermemektedir.
Resimler içerikle uyumludur. ( Örneğin, uçak, denizaltı resmi)
Farklı cümle türlerinin, ikilemelerin, kafiyelerin çok kullanılmış olması şiirde akıcılığı sağlamış, tekdüzeliği kırmıştır. Bu da öğrencinin ilgisini çekmesine, hoşuna gitmesine katkı sağlayacaktır.
''Ulak, papirüs, parşömen, kaşif, mucit'' gibi bilinmeyen kelimelerin şiire yedirilmesi öğrencinin söz varlığının zenginleşmesini sağlayacaktır.
İKİNCİ METİN: TELEFONUN TARİHİ - NURAL BİRDEN
Bilgilendirici metin türünde yazılmıştır.
İnsanların tarih boyunca farklı yollarla iletişim kurdukları anlatılmaktadır. (Ateşle, güvercinle, postayla, telgrafla, telefonla.)
İlk telefonunun nasıl çalıştığı hakkında bilgiler verilmiştir. (Sayfa 69). Bu kısmı öğrencinin anlaması zordur ve gereksiz ayrıntıdır. Bunun yerine daha çok yaratıcılığı geliştirmede etkili olacak bilgiler sunulabilirdi.
Telefonun tarihi seyrini gösteren gerçek görsellerden yararlanılmıştır. Resimler daha güncel olabilirdi.
MEB mevzuatta yer alan ''Bilişim teknolojilerini etkin kullanmaya teşvik edici olmalıdır.'' ilkesini yerine getirmede yetersiz bir metindir.
Bu metnin yerine bilgisayar ve akıllı telefonlardan birçok gazeteye, dergiye ulaşılabileceği gibi daha çok kullanıma ilişkin bilgiler verilmesi daha uygun olurdu.
ÜÇÜNCÜ METİN: BEKLEDİM GECE OLDU MEVLÂNA İDRİS ZENGİN
Öyküleyici türde yazılmış bir metindir.
M. İdris Zengin'in Sufi ile Pufi adlı kitabından düzenlenerek alınmıştır.
Metinde babasının Sufi ile Pufi'ye mors alfabesini öğretmesi anlatılmaktadır.
Metnin kahramanlarının çocuk olması ve aileyi de içermesi nedeniyle çocukların ilgisini çekmede başarılı olabilecek bir metindir.
Babasının mors alfabesiyle tahtaya yazdığı cümleyi çözen Pufi her gece bunun karşılığında ödül almaktadır. Bu nedenle başlık içeriği uygundur.
Bu metinle öğrencinin yeni şeyler öğrenme isteğini artırmak amaçlanmıştır.
Resimler metnin içeriğini yansıtmaktadır.
6. TEMA: GÜZEL SANATLAR
Bu temada çizgi film, ebru ve resim sanatı işlenmiştir.
BİRİNCİ METİN: EBRUCU - HATİCE IŞILAK
Öyküleyici türde yazılmış bir metindir.
İçerik, gerçek hayattan alınan fotoğraflarla daha anlaşılır hale getirilmiştir.
Ebru sanatının nasıl yapıldığı öyküleyici anlatımla tanıtılmaya çalışılmıştır.
Ebru sanatıyla ilgili anlamı bilinmeyecek kelime vardır. (Örneğin: Battal ebru.)
İKİNCİ METİN: BİR KUŞUN RESMİNİ YAPMAK İÇİN
JACQUES PREVERT
Didaktik ve pastoral özellikler taşıyan bir şiirdir.
Dizelerin hemen solunda resimlerin verilmesi şiirin daha anlaşılır kılmıştır.
Şiir, hem kuş kafesi çizmeyi hem de kuşun o kafese girmesini olay olay anlatmaktadır. Resim çizmenin belli bir sırayla olduğu vurgulanmıştır.
Şiirin bazı yerlerinde ritm sağlanmıştır ancak bazı yerlerinde de ihmal edilmiştir.
Bazı yerlerinde emredici anlatım kullanılması olumsuz yönüdür. ( Örnek: Yılmayacaksın,
Bekleyeceksin. Yıllarca bekleyeceksin gerekirse.)
ÜÇÜNCÜ METİN: BİR ÇİZGİ DÜNYA: ÇİZGİ KARAKTER
NERİMAN GÖKÇEGÖZ KARATEKİN
Bilgilendirici metin türünde yazılmıştır.
İlk paragrafta öğrencinin kendisini bir çizgi film karakteri yerine koymasını ister ve böylece birçok şeyi yapabildiklerini anlatılıp öğrencilerin metne ilgisi çekilir.
Çizgi film karakterinin nasıl oluşturulduğu sırayla açıklanır ve açıklamaların bitişiğinde çizimler ve resimler yer alır. Bu öğrencilerin metni anlamasını kolaylaştırmaktadır.
5. sınıf öğrencileri çizgi film çağında oldukları için öğrencilerin ilgisini çekebilecek onların hoşuna gidebilecek bir metindir.
7. TEMA: KURUMLAR VE SOSYAL ÖRGÜTLER
Bu temeda vakıf sistemi, Kızılay'ın önemi ve bando takımı işlenmiştir.
BİRİNCİ METİN: TÜRK KÜLTÜR SİSTEMİNDE VAKFIN YERİ - ALPARSLAN DURMUŞ
Bilgilendirici metin
türünde yazılmıştır.
Türk
kültürünün mayasını oluşturan vakıf anlayışının ne olduğunu, ne tür ihtiyaçları
karşıladığı, günümüze nasıl bir fayda sağladığı anlatılmıştır.
Metin,
içerik yönünden öğrencilerin seviyesine uygun ve temayı yansıtmada son derece
başarılıdır.
Metinde
yer alan ‘‘Vakıf dendiğinde hangi kelimeler geliyor aklınıza?’’ ve ‘‘Vakıflar
neden önemlidir? ’’ soruları günlük
hayatla bağlantılı, öğrencileri sorgulamaya ve araştırmaya teşvik edicidir.
Metinde bol
bol örnekleme, tanımlama, açıklama yapılarak verilmek istenen mesajın
öğrenciler tarafından anlaşılması kolaylaştırılmıştır. ( Vakfın iki önemli ögesi
vardır: Hayrat ve akarat. Kendisinden yararlanılmak üzere vakfedilen bina ve
kurumlara hayrat denir. )
‘‘Hayrat,
hasenat,akarat, bilinç, diriliş ’’ gibi kelimeler öğrencinin söz varlığının zenginleşmesini
sağlayacaktır.
Metinde
verilmek istenen mesaj son paragrafta yer alır. Kardeşlik ve dayanışma
değerlerinin oluşmasını sağlayan, din, dil, ırk gözetmeksizin hizmet sunan, hoşgörünün
sembolü olan vakıf kurumunun toplumumuzca tekrar benimsenip eski işlevine
döndürülmesidir.
Fotoğraflar
metnin içeriğiyle uyumlu ve içeriği yansıtıcıdır.
İKİNCİ METİN: KIZILAY - ALİ HALLAÇ
Şiir
türünde yazılmıştır. Lirik ve didaktik şiir türü özelliklerine sahiptir.
Duygusallık ve içtenlikle yoğrulan şiir
harekete geçirici unsurlarla birlikte öğrencilerde Kızılay sevgisi
oluşturulmaya çalışılmıştır.
Şiir,
içerik yönünden öğrencilerin seviyesine uygun, milli
kültür ve değerlerimizi öğreticidir.
Şiirin
en önemli işlevi; insan sevgisi, yardımlaşma, hoşgörülü olma, fedakarlık gibi insani değerleri kazandıracak, öğrencilerin kişisel gelişimine
katkıda bulunacak ve onlara estetik bir duyarlılık kazandıracak nitelikte
olmasıdır.
Fotoğraflar
şiirin içeriğini yansıtıcı ve şiirle uyumludur.
ÜÇÜNCÜ METİN: BANDO TAKIMI - MUZAFFER İZGÜ
Öyküleyici
türde yazılmıştır.
İlçeye
yeni atanan bir kaymakamın, İlgiltere’ye yaptığı bir gezide oradaki bando
takımından etkilenmesiyle yeni görev yerinde de bir bando takımı kurmak
istemesi ve bando takımının kuruluş sürecinin
anlatıldığı bir metindir.
Öğrencilerin ilgilerini çekebilecek bir konu
olmasına rağmen içerik açısından seviyeye uygun değildir.
‘‘Ne Ortak Pazarı ne NATO'su, aradan yıllar geçse de onlara yetişemeyiz
arkadaşlar.’’cümlesinde öğrencilerin zihinsel ve psikolojik gelişimini olumsuz
etkilecek ifadelere yer verilmişir.
‘‘Yürü
babam yürü ’’ ‘‘O borulardan bir tanesini kafama geçirdi ’’ ‘‘Kasabalı bir
alkışladı
bizi bir alkışladı ki demeyin gitsin ’’ gibi öğrenciye kötü örnek
oluşturabilecek bir Türkçe kullanılmıştır.
Resimler
metnin içeriğini yansıtıcı ve metinle uyumludur.
Bu temada çeşitli oyun türleri işlenmiştir.
BİRİNCİ METİN: BASTIM, BASTIM, GÖLGENE BASTIM! - AYLA ABAK
Öyküleyici
türde yazılmıştır.
Gölgeye
basma oyunu oynayan iki arkadaşın karşılaştıkları problemi çözmek için hakem
arayışlarını ve bu oyunu daha zevkli hale getirme serüvenini anlatan bir
metindir.
Metin,
içerik yönünden öğrencilerin seviyesine ve ilgi alanlarına uygundur.
Metin,
öğrencilerin hayal dünyalarını, yaratıcılıklarını zenginleştirecek bir
niteliktedir. ( İki arkadaşın tesadüfen bulduğu gölge oyununu geliştirip,
kurallar koyup, öğretmenine sunacak duruma getirmesi.)
Metin, günlük hayatla bağlantılıdır ve
uygulanabilirlik açısından uygundur.
Resimler
içeriği yansıtmada eksik kalmıştır.
İKİNCİ METİN:SOĞANLI BEBEKLERİ - MELDA ÖZDEMİR
Bilgilendirici metin
türünde yazılmıştır.
Çocuklar
için bir oyun, öğrenme, eğlenme ve oyalanma aracı olan oyuncakların ortaya çıkışını,
oyuncak bebekleriyle tanınan Soğanlı köyünü ve bu köyün meşhur bez bebeklerini
anlatan bir metindir.
Metin,
içerik yönünden öğrencilerin seviyesine uygun ve temayı yansıtmada son derece
başarılıdır.
Metinde
bolca yer alan fotoğraflar metni çok iyi yansıtmış, öğrencilerin konuyu
anlamasını ve yorumlamasını kolaylaştırmıştır.
Metin, öğrencilerin
hayal dünyalarını, yaratıcılıklarını zenginleştirecek bir niteliktedir. ( Artık
kumaş parçaları, gazoz kapağı, çatal ağaç parcası gibi ürünler kullanılarak
ortaya bir sanat eserinin çıkması. )
Metin, günlük hayatla bağlantılıdır ve
uygulanabilirlik açısından uygundur.
Metin,
öğrencinin
sanat beğenisini geliştirici niteliktedir.
ÜÇÜNCÜ METİN: OYUN GÜNLÜĞÜ - BESTAMİ YAZGAN
Lirik şiir
türünde yazılmıştır.
Şiirde;
gün boyu oynanan çeşitli oyunlar, oyunların çocuklar üzerinde ortaya çıkardığı
güzel değerler, oyunlarla kurulan arkadaşlıklar anlatılmıştır.
Samimi ve akıcı
bir dil kullanılması, içeriğin tamamiyle çocuklara hitap etmesi hem konunun
anlaşılmasını kolaylaştırmış hem de çocukların ilgilerini çekici bir nitelikte
olmasını sağlamıştır.
Şiir;
kardeşlik, fedakarlık, yardımseverlik gibi öğrencilerin
kişisel gelişimine katkıda bulunacak ve onlara estetik bir duyarlılık
kazandıracak niteliktedir.
Şiirin
asıl işlevi: Teknolojinin gelişmesi ve şehir hayatı sonucu sosyal hayattan
uzak, bilgisayar oyunlarına mahkum büyüyen çocuklara yaşanmış güzel örnekler
göstererek çocukların zihnini ve hayal dünyasını geliştirmesidir.
Şiir,
öğrencilerde okuma isteği oluşturması, Türkçe’nin anlatım zenginliklerini ve
güzelliklerini yansıtması bakımından başarılıdır.
Resimler
içeriği yansıtıcı ve içerikle uyumludur.
